نخستین جشن موسیقی و اندیشه برگزار شد/ تجلیل از ۵ هنرمند ملی عرصه موسیقی

ارتباط مستقیم موسیقی با مراتب نفس انسان

ابتدا سجاد نوروزی مدیر فرهنگسرای اندیشه خیرمقدم گفت، سپس غلامرضا اعوانی، چهره ماندگار فلسفه اظهار داشت: موسیقی با حکمت گاهی در کلمات حکما کار شده است که متأسفانه امروز کمتر بدان توجه می‌شود. از دیدگاه حکمت الهی، موسیقی ارتباط وسیعی با حکمت دارد؛ هر چه در این عالم است، حکمتی الهی است.

وی سپس با ذکر چند نکته درباره موسیقی و حکمت ادامه داد: موسیقی از هنرهایی است که با گوش ارتباط دارد، نه با چشم؛ سمعی است نه بصری، بنابراین تأثیر بیشتری دارد.

اعوانی با بیان اینکه موسیقی با عامل زمان سروکار دارد، افزود: هنرمند هر لحظه در حال خلق است، مسأله خلق جدید را خداوند در قرآن کریم مطرح کرده و موسیقی‌دان در حین اجرای موسیقی، با خداوند در کار خلاقیت یکی است. در واقع، هنرمند علت ناقصه است.

عضو فرهنگستان علوم گفت: ماده هنرهای دیگر، خارجی است اما ماده موسیقی مادی نیست و روحانی است، بنابراین در نفس تأثیر بیشتری دارد. موسیقی جزء حکمت است و با مراتب نفس انسان ارتباط مستقیم دارد.

وی در ادامه افزود: موسیقی در نظر اکثر حکمای گذشته، بهترین راه برای تزکیه نفس بوده و در همه ادیان، موسیقی جایگاه داشته است. به عنوان نمونه، در مکتب کنفسیوس، موسیقی رابط زمین و آسمان است. همچنین حضرت داود از جمله پیامبرانی است که موسیقی می‌دانسته و به دستگاه های آن احاطه داشته است.

چهره ماندگار فلسفه اظهار داشت: یونانیان سه نوع موسیقی داشتند که مرتبه اعلای آن، همان موسیقی سماوی است، یعنی انسان باید ملکوتی شود تا آن موسیقی را ادراک کرد. موسیقی نوع دوم، نفسانی است و موسیقی سوم همان است که با آلات موسیقی نواخته می‌شود و مرتبه‌ای پایین از دو نوع دیگر است. در همین راستا، قدمای یونان و حکمای ما سه نوع ادب قائل بودند: نخست ادب با رب (از خدا خواهیم توفیق ادب)، دوم ادب نفس و سوم ادبی که انسان با محیط عالم دارد.

نقش آموزشی شاهین فرهت در دهه ۶۰

میرعلیرضا میرعلینقی، موسیقی‌دان سخنران بعدی مراسم بود که با اشاره به سابقه آشنایی ۲۹ خود با مجید کیانی، از حاضران تقاضا کرد این چهره موثر و پیشکسوت موسیقی را تشویق کنند.

وی سپس اظهار داشت: ۳۶سال پیش استاد فرهت را شناختم و در آن برهوت دهه ۶۰، کاست‌هایی آموزشی را منتشر کردند، در حالی که کوچکترین بازده اقتصادی هم برای ایشان نداشت. وجه برجسته ایشان انس و الفت به موسیقی ایرانی است، در حالی که در هم‌نسلان ایشان کمتر چنین بودند.

میرعلینقی ادامه داد: کمتر کسی را سراغ دارم که موسیقی جهانی را به اندازه دکتر فرهت بشناسد و اهل مطالعه ـ آن هم به سه زبان زنده دنیا ـ باشد. آرشیوی که در منزل استاد فرهت دیدم در خانه هیچ موسیقی‌دانی ندیدم و همچنان با شور و اشتیاق چندین ساعت در روز موسیقی گوش می‌کنند.

وی در پایان سخنان خود، یکی از بهترین دست‌پرورده‌های شاهین فرهت در موسیقی را «امیرمهیار تفرشی‌پور» معرفی کرد.

بچه‌های شهرستان تشنه آموختن موسیقی هستند

بخش بعدی نخستین جشن موسیقی و اندیشه به سخنرانی شاهین فرهت اختصاص داشت. این موسیقی‌دان ۶۹ ساله گفت: من عاشق تهران هستم، متأسفانه قبل از نوروز امسال به خارج کشور رفتم و برنامه طوری پیش رفت که نتوانستم عید را در زادگاهم باشم، اما سه هفته پیش که به تهران بازگشتم، از این مراسم آگاه شدم.

مدیر اسبق گروه موسیقی دانشگاه تهران ادامه داد: بچه‌های شهرستان بسیار تشنه موسیقی هستند و چه استعدادهایی پشت کنکور ورودی هستند. مملکت ما پر است از تشنگان هنر. ما هم تشنه موسیقی هستیم.

خالق سمفونی‌های خیام، دماوند و پیامبر(ص) گفت: به یاد دارم وقتی وارد مدرسه شدم، پسر خوش‌سیمایی ویلون می‌نواخت و ما سرود «ای ایران» را زمزمه می‌کردیم. همیشه با خودم می‌گفتم آیا می‌شود روزی من با او همصحبت شوم؟ آن نوجوان، لوریس چکنواریان بود. لوریس از ۵۰ سال پیش آثار بسیاری را ضبط کرده و یکی از بهترین آثار صفحه‌ای متعلق به اوست.

وی خاطرنشان کرد: همیشه راجع به موسیقی صحبت می‌کنیم اما صدای آن را کمتر می‌شنویم. کاش الان اینجا گروه ارکستر بود و به رهبری لوریس چکناواریان اجرا می‌کرد.

فرهت سپس به درخواست مجری و برگزارکنندگان مراسم، پشت پیانوی مورد علاقه خود قرار گرفت و قطعه‌ای مشهور از فیلم‌های صامت را نواخت. وی تأکید کر که نوازنده نیست و فقط پیانوزدن را دوست دارد.

تجلیل از شاهین فرهت و ۴ هنرمند ملی عرصه موسیقی

مریم هوشمند مدیر نخستین جشن موسیقی و اندیشه در ادامه بیانیه این جشن را قرائت کرد، سپس لوح یادبود، تندیس و نقاشی پرتره شاهین فرهت به همراه جایزه ویژه نخستین جشن موسیقی و اندیشه تقدیم شاهین فرهت شد. در بخشی از لوح یادبود تقدیمی به وی آمده است: بی‌تردید در حافظه تاریخی مردم ایران در ادوار گوناگون، سمفونی‌هایی همچون دماوند، خیام، ایران، ایثار، پیامبر اعظم، امام علی، امام رضا و دیگر آثار خلق‌شده توسط حضرتعالی ارج می‌نهد و کوشش‌های بی‌نظیرتان در کسوت یک هنرمند ملی، سرلوحه هنردوستان و هنرمندان این ملک و ملت خواهد بود.

لوریس چکناواریان، مجید کیانی، علی‌اصغر بیانی و میرعلیرضا میرعلینقی نیز به عنوان چهره‌های ماندگار نخستین جشن موسیقی و اندیشه روی صحنه آمده و تجلیل شدند.

یکی از نکات جالب این مراسم، حضور خرمشاهی، شاعر و هنرمند ۱۱۰ ساله بود که یکی از اشعارش را که با خط خود خوشنویسی کرده بود، تقدیم دکتر فرهت کرد.

همچنین کیک دوسالگی مجله عصر اندیشه با حضور پیام فضلی‌نژاد سردبیر، محمدمهدی دانی مدیرمسئول مجله و اساتید هنر و اندیشه بریده شد.

پایان‌بخش نخستین جشن موسیقی و اندیشه، میزگرد آسیب‌شناسی موسیقی روز بود.

چکناواریان در این میزگرد گفت: تنها نوع موسیقی که از آن متنفرم، موسیقی‌ای است که برای جنگ نوشته می‌شود. علی‌اصغر بیانی نیز به پژوهش‌های خود درباره ارتباط موسیقی با روح و جسم آدمی اشاره کرد و گفت: در آزمایش‌هایی که داشتیم، متوجه شدیم حال بیمار بی‌هوش با شنیدن موسیقی مناسب بهتر می‌شود و برعکس آن نیز صادق است، یعنی موسیقی نامناسب حال او را وخیم‌تر می‌کند.

پنجمین شب علوم انسانی به همت مجله عصر اندیشه با همکاری خبرگزاری تسنیم و فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. در این مراسم چهره‌هایی همچون لوریس چکناواریان، على‌اصغر بیانى، مجید کیانى، میرعلیرضا میرعلینقی، خرمشاهی، غلامرضا اعوانی، مهدی محسنیان‌راد، آیت‌الله سیدمحمد قائم‌مقامی، منوچهر آشتیانی، کریستین یحیی بونو، محمدرضا چراغعلی، مصطفی رحماندوست، شهین اعوانی، علیرضا ذاکری، رضا مهدوی، یارتا یاران، امیرمهیار تفرشی پور، امیر بکان و ... حضور داشتند.